|
Molen Frankenhof Vaals
situatie in 2009 Volmolen In de 17e eeuw stond op de plek een kopermolen of
messingmolen, maar toen in 1736 een nieuwe volmolen neergezet werd, was de
kopermolen al in vervallen staat. De volmolen maakte deel uit van een
vollerij, spinnerij en lakenfabriek, later van een spinnerij- en
dekenfabriek. In 1858 werd een stoommachine bijgeplaatst. Drie jaar later brandde het
complex geheel af, maar het puin werd geruimd en de herbouw van de molen was
gereed in 1863. In 1876 werd de fabriek opnieuw in de as gelegd, en weer
volgde herbouw. Korenmolen De spinnerij- en dekenfabriek hield in 1905 op te bestaan en de molen werd omgebouwd tot korenmolen, de rest van het complex tot woonhuis en boerderij. Na de oorlog kwam de molen, na eerst nog een paar jaar voor eigen gebruik gemalen te hebben, stil te staan. De kelder waar het ijzeren gangwerk zich bevindt en het meel werd afgezakt, kwam onder water te staan.
google maps, op de binnenplaats staat een stacaravan
i.v.m. herstelwerkzaamheden (2007); het dak van de oostvleugel heeft nog oranje pannen,
na de restauratie zijn het zwarte pannen Water De molenbeek is de Zieversbeek, een stroompje met weinig kracht. Daarom werd het water opgevangen in twee vergaarvijvers en via een kanaaltje naar het bovenslagrad van de molen geleid. Het rad was vrij klein met een middellijn van 2,55 m. en een breedte van 0,96 m. In 1905 bij de ombouw naar een korenmolen werd een nieuw ijzeren waterrad geplaatst, aanzienlijk groter dan zijn voorganger: 5,08 m middellijn en 1 m breed. De molenvijvers zijn anno 2009 dichtgegroeid, de beekaansluiting werd gedempt. vooraanzicht (situatie 2009) Restauratie Het gebouw is U-vormig. De rechter- of oostelijke vleugel is in 1905 omgebouwd tot woonhuis. Een aantal ramen zijn toen dichtgemetseld. Het middenstuk telt twee verdiepingen, een zolder en een kelder. In de kelder bevindt zich het gangwerk van de molen en de meelpijpen, op de begane grond liggen de steenkoppels. De westelijke vleugel is anno 2007 sterk vervallen. In 2007 kocht Het Limburgs Landschap het gebouwencomplex met 8,5 hectare waardevol landschap met hoge natuurwaarden. De Stichting stelde alles in het werk om het cultuurhistorisch object veilig te stellen, hoewel het moeilijk zou zijn subsidie te vinden. In totaal zal ruim 2 miljoen euro nodig zijn voor de restauratie, was de schatting.
Najaar 2011 berichtte Het Limburgs Landschap dat de laatste hand gelegd werd aan een ‘cascorestauratie’: het herstel van de fundamenten en de keermuren, het plaatsen van poorten en kozijnen en het herstel van een ingestort gewelf. Eind 2011 zou het molengedeelte wind- en waterdicht zijn, er water langs het molenrad stromen en alle raderen weer werken. Eind 2015 is de ‘wedergeboorte’ van het complex flink gevorderd. Er hangt een nieuw waterrad en het binnenwerk van de molen is hersteld en zichtbaar. Afvoer van het grondwater, hoog door ondergrondse bronnen, is weer mogelijk gemaakt door het opmetselen van een afvoerkanaal zodat de gewelven weer droog vallen. Anno 2021 is de molen en het complete molenlandschap gerestaureerd. Water uit de Zieversbeek wordt opgeslagen in weijers ofwel molenvijvers en wordt vandaaruit naar de molen geleid. westvleugel
de kanjel ligt schuin op het waterrad
(situatie 2009)
Ansichtkaarten
1980 Bij het symbolisch timmeren van de eerste plaat op het dak najaar 2008, vertelde de Vaalse wethouder van Burgerbelang aan de pers dat zijn ouders ooit een jeugdherberg hadden in Volmolen de Gouw. De gebouwen lijken echter te verschillen met wat onderstaande ansichtkaart toont. Vragen hieromtrent aan de wethouder bleven onbeantwoord. De slotsom moet zijn dat Volmolen de Gouw en Jeugdherberg de Gouw twee verschillende complexen waren. Een reactie op bovenstaande observatie bevestigde deze conclusie. De reactie geeft ook een aanvulling waaruit blijkt dat er zelfs verwarring is over drie gebouwen: Jacques Beckers schrijft dat het gebouw ‘Jeugdherberg de Gouw’ op de prentbriefkaart het huidige gemeentehuis (Huize von Clermont) aan het Von Clermontplein te Vaals is. Het is onwaarschijnlijk dat in dat gebouw een jeugdherberg gevestigd was (het opschrift op de ansichtkaart moet dus onjuist zijn). De ouders van de (voormalig) wethouder beheerden de jeugdherberg aan het Prins Bernhardplein te Vaals (voormalig station). 1935; Jeugdherberg ‘De Gouw’ Vaals volgens de
prentbriefkaart
|
