|
Graanmolen Eijsden
Bouwjaar De geschiedenis van deze molen is vaag. Er wordt geschreven dat de molen waarschijnlijk gebouwd is iets na 1200, elders dat de eerste vermelding dateert uit 1321 en in molendatabases staat als bouwjaar 1788 genoteerd. Ook wordt geschreven dat tot aan de Franse Tijd de molen de banmolen was van de heren van de heerlijkheid Eijsden. De ‘banaalmolen’ van Eijsden is rond 1700 verpacht aan Willem Rutten, en aan Hubert Rutten wonende in de banaalmolen wordt in 1703 de nabijgelegen ‘Saeghmolen’ verkocht. Van Bussel schrijft in zijn standaardwerk “de Molens van Limburg” (1991) dat de molen reeds in het midden van de 19e eeuw in de eerste officiële inventarisatie van de watermolens in het zuidelijk arrondissement voorkomt. En verder: “Omstreeks 1840 schijnen de goederen die tot het kasteel Eijsden behoorden, waaronder de Graanmolen, eigendom te zijn geweest van: Joseph, baron de Blanckart, wonende te Gleixhe in de gemeente Horion-Hozémont (B.), Hyacinth Richard Lamarche, koopman en rentenier wonende in Luik en Theophile, graaf de Geloes. Omstreeks 1845 vond er blijkbaar een scheiding en deling plaats en kwam de Graanmolen op naam van Hyacinth Richard Lamarche, die zich later op kasteel de Fanson in de gemeente Xhoris (B.) vestigde.” Graven en gravinnen Ook uit de 19e en 20e eeuw is weinig bekend. In 1857 werd de molen afgebroken en herbouwd. De oude molen had een klein maar breed onderslagrad, de diameter was maar 2,80 m, de breedte 1,20 m. De schoepen waren geknikt als bij een middenslagrad. Enkele decennia later werd de molen verbouwd tot middenslagmolen, maar waarschijnlijk was het geen succes, want het rad werd na enige tijd vervangen door een onderslagrad met een diameter van 4 meter en een breedte van 0,9 meter. In 1878 werd de molen verkocht aan de graven en gravinnen van Geloes, de molen vererfde aan douairiere Blanche de Geloes, geboren gravin de Lannoy, haar erfenis kwam in 1937 toe aan Rasse Raphaël Emile, graaf de Liedekerke de Pailhe. Gemengd bedrijf Zijn zoon en graaf Marcel verkocht de waterradmolen in 1978 aan de familie Rutten. De voorouders van Rutten waren al sinds 1923 pachters van de molen. Het bedrijf was gemengd, er werd geboerd, fruit geteeld en gemalen. Nu vormt de fruitteelt de hoofdmoot van het bedrijf. De molen werd na de jaren vijftig vrijwel niet meer gebruikt en verval trad in. Eind jaren zeventig is de molen grondig gerestaureerd. De waterwerken met de sluizen werden vernieuwd, de muren opnieuw gevoegd en het waterrad en molenwerk hersteld.
vistrap
krooshek Ansichtkaarten 1979 rond 1900, Eysdenermolen
|
