|
Molen van Bels Mander
Links de voormalige papier- en korenmolen, rechts de
voormalige chichorei- en huidige korenmolen, linksonder de stuwvijver
Papiermolen De molen van Bels is in 1725-27 gebouwd als papiermolen. Het centrum van de papierindustrie was in de 17e eeuw de Veluwe, waar veel papierwatermolens in actie waren. Maar in de 18e eeuw kwam de industrie ook op in Twente, de vele snelstromende beekjes zorgden voor het noodzakelijke spoelwater en waren tegelijkertijd de krachtbron voor de watermolens. Tot 1860 was de molen als papiermolen in gebruik. Hamers stampten lompen en linnen tot een pulp van vezels, grondstof voor de papierfabricage. Chichoreimolen In 1845 werd op de oever tegenover de papiermolen een chichoreimolen gebouwd. Het fabrikaat is een surrogaat voor koffie en er was vraag naar want de import van koffie lag stil vanwege oorlogen en embargo’s. De wortels van de chichorei werden vermalen nadat de wortelstukjes eerst in een ronddraaiende trommel in een oven gebrand waren. Korenmolen In het midden van de 19e eeuw zakte de papierindustrie in en in 1860 werd de papiermolen omgebouwd tot korenmolen, de molenkolk met stuwvijver werd in 1874 aangelegd. Jannes Bels kocht in 1914 het complex en verplaatste de korenmolen naar de cichoreimolen, die ophield te bestaan. Het bovenslagrad verving hij door een turbine maar dat bleek geen succes. De watermolen raakte in onbruik want de turbine verstopte vaak, de watertoevoer was te ongeregeld en de concurrentie groot. Bels leefde van het boeren en de handel in paarden. Jannes Bels is de naamgever van de molen, voor hij het complex kocht stond de molen bekend als “Bent Meijers Möll”. Theeschenkerij In 1957 koopt de Stichting "Het Overijssels Landschap" de watermolen en bijbehorende gebouwen. Na een grondige verbouwing wordt in het molenhuis van de voormalige papier- en korenmolen een theeschenkerij gevestigd en later een restaurant. Bij de restauratie in 1960 is het bovenslagrad weer teruggekomen. De korenmolen die nog steeds gevestigd is in de voormalige chichoreimolen, heeft één maalkoppel dat direct door de koningsspil wordt aangedreven.
het sluiswerk
aswiel, bonkelaar en koningsspil,
de
bonkelaar transformeert de verticale draaibeweging van het rad tot een
horizontale draaibeweging van de koningsspil;
de bonkelaar is in dit geval een rondsel;
een rondsel bestaat uit twee houten schijven waartussen staven zijn gestoken maalkoppel met kaar, onderaan het begin van de
meelpijp Ansichtkaarten
detail uit een tekening van J. de Groot, 1984 ansichtkaart. tekening van W. Riem, 1974 1970
1971
|
